Sindirim sisteminizdeki gaz iki şekilde oluşur. Ya hava yutulmasıyla ya da kalın bağırsaklara yeterince sindirilmeden gelen bazı besinlerin buradaki bakteriler tarafından yıkılmasıyla. Hava yuttuğunuzda vücut bunu genelde geğirme şeklinde dışarı atar. Atılamayan küçük bir miktar da aşağı inerek, gaz şeklinde kalın bağırsaklardan çıkarılır.
Besin gruplarının çoğu, sindirim sisteminin üst kısmı olan mide ve ince bağırsaklarda enzimlerle yıkılarak, sindirilebilecek hale getirilir. Bazı gaz yapıcı dediğimiz besinler ise, tam olarak parçalanmadan, kalın bağırsağa ulaşır ve buradaki bakteriler tarafından parçalanır. Bu parçalanma gaz oluşturur ve şişkinliğe sebep olur. Her kişide gaz yapan besin maddeleri farklı olabilir ve yine her kişinin kalın bağırsaklarındaki bakteri dengesi aynı değildir. Bu nedenle herkesin vücudunun gaz oluşturma miktarı farklıdır.
İlginç olan bir nokta da, ortalama bir insanın günde 1-2 litre gaz ürettiği ve günde ortalama 20 defa gaz geçişi olduğu yani gaz çıkardığıdır. Gebelikte ise daha ilk aylardan itibaren, pantolonunuzun düğmesini açarak oturmak zorunda kalabilirsiniz ya da etrafınızdaki insanların, “ikiz bebek mi taşıyorsunuz?” sorusuna maruz kalabilirsiniz.
SEBEPLERİ;
Gebelikte gazın ve dolayısıyla gaz sancısı ve şişkinliğin artma sebebi, progesteron hormonuna bağlı olarak, vücuttaki tüm düz kas hücrelerinin gevşemesidir. Sindirim sisteminde besinlerin ilerletilmesini sağlayan düz kas hücreleri de gevşediği için, besinler daha yavaş ilerler, sindirim sisteminde daha uzun süre kalır ve sindirim yavaşlar.
Bunun yanında, gebelik ilerledikçe büyüyen rahim de sindirim sistemi ve mideyi sıkıştırır. Gebelikteki mide yanması, hazımsızlık ve kabızlık gibi diğer şikayetlerin artma sebebi de bu mekanizmadır.
NE ZAMAN DOKTORUMU ARAMALIYIM ?
Tüm önlemlerinize rağmen gazınız çok fazla ve sizi rahatsız ediyorsa, doktorunuza ilaç desteği için danışabilirsiniz. Asla kendi başınıza ilaç ya da bitkisel de olsa besin takviyeleri almayın. Örneğin, aktif karbon gibi bazı gaz gidericiler, gebelikte güvenli değildir.
Rahatsızlığınız şişkinlikten ziyade, karın ağrısı veya kramp şeklindeyse, dışkınızda kan varsa, şiddetli ishal varsa, bulantı ve kusma eşlik ediyorsa, muhakkak doktorunuzu aramalısınız.
HAFİFLETMEK İÇİN NE YAPABİLİRİM ?
Gazı azaltmak için yapılabilecek en iyi şey, sizde gaz yapan besinleri saptamaya çalışmanız ve bunları diyetinizden çıkarmanızdır. Bunun için beslenme günlüğü tutabilirsiniz. Günlük ne yediğinizi not etmeniz ve şikayetlerinizin olduğu zamanla ilişkilendirmeniz, sizin için suçlu olan besinleri bulmanıza yardımcı olabilir.
Genelde en çok gaza sebep olan besinler, fasulye, bakla, lahana, karnıbahar, brokoli, Brüksel lahanasıdır ve tümü rafinoz denen bir şeker içerdikleri için gaz oluştururlar. Yine bazı besin grupları doğal olarak çok fazla fruktoz içerirler ve fruktoz bazı kişilerde aşırı gaz oluşumuna sebep olur. Örneğin; pırasa, soğan, yeşil soğan, enginar, kuru meyveler, bal, armut ve elma gibi. Bazı, özellikle paketlenmiş ürünlerde bulunan suni tatlandırıcılar ve fruktoz şurubu da aşırı gaza neden olabilir.
Bu besinler en çok sebep olanlar olup, herkeste farklıdır. Dolayısıyla, bu besinleri beslenmenizden çıkarmak yerine size olan etkilerini izlemeniz daha yararlı olacaktır.
Aşağıdaki önlemleri almak da gaz oluşumunu ya da sizi rahatsız etmesini önleyebilir;
*Hareketsiz kalmayarak, sindirim sisteminizi biraz da olsa tembellikten kurtarabilirsiniz.
*Gün içerisinde ağır öğünler yerine sık sık, az az yemeye çalışın.
*Yemeklerinizi iyice çiğneyerek yutmaya çalışın, bunun için zaman ayırın. Unutmayın hemen silip süpürmek yerine, her lokmanın tadını çıkararak tüketmeyi hayat prensibinize de yansıtabilirsiniz. Hayatınızdaki her şeyi tadını çıkara çıkara yapmak, yaşamak…
*Gazlı içeceklerden uzak durun.
*Yemek yerken konuşmamak, hava yutmanızı önleyecektir.
*Yemekler sırasında sıvı almamaya çalışın. Bol sıvı almalısınız ama bunu yemek dışında tüm güne yayabilirsiniz.
*İçeceklerinizi, şişeden değil de bir bardakla almanız yine hava yutulmasını önleyecektir.
*Kabızlığı gidermek ya da hafifletmek de gaz oluşumunu azaltacaktır.
*Suni tatlandırıcı içeren gıdalardan kaçının.
*Atıştırıyor olsanız da, oturarak yemeye ve içmeye çalışın.
*Sıkı olmayan rahat kıyafetler, şişkinliğin sizi rahatsız etmesini önleyecektir.
*Sakız çiğnemek gazı artırabilir.
*Sigarayı bırakmak için bir neden daha… Sigara mide asiditesini arttırır.
*Bazı kişiler, stresli ve gergin zamanlarında, çok fazla hava yutarlar. Doğru nefes teknikleri öğrenmeniz ve gevşeme teknikleri, bu durumda yardımcı olacaktır.