ANA ÖZET
‘Kızlık zarı’(a), ‘iki parmak’ veya ‘jinekolojik muayene’ isimleriyle de bilinen ‘bekâret testi’, bir kadının veya kızın cinsel ilişkide bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla yapılan bir testtir. Bu testle ilgili yapılan sistematik bir incelemede gösterildiği üzere, bu muayenenin bilimsel bir önemi veya zorunluluğu kesinlikle yoktur- kızlık zarının orada görülmesi ilişki olup olmadığı hakkında bir yargıya varırken güvenilir bir kaynak değildir ve vajinal ilişki geçmişini kanıtlayabilecek bilinen bir inceleme de yoktur. Ayrıca bu uygulama, mağdurun insan haklarına aykırı olmakla birlikte; onun fiziksel, psikolojik ve sosyal sağlığına hem kısa, hem de uzun vadede zarar verecek bir uygulamadır.
Oldukça zararlı bir uygulama olan bekâret testi tamamıyla sosyal, kültürel ve politik bir olgudur ve ortadan kaldırılması halk sağlığı topluluğu ve sağlık uzmanları tarafından desteklenmesi gereken kapsamlı bir toplumsal müdahale gerektirecektir.
(a): Metin boyunca, ‘bekâret testi’, ‘bekâret muayenesi’ ve ‘bekâret’ terimleri, ‘bekâret testi’ nin veya ‘bekâret muayenesi’ nin hiç bir şekilde zorunluluğu veya bilimsel değeri olmadığının, ve ‘bekâret’ teriminin ne tıbbi, ne de bilimsel bir dayanağa oturtulmamış sosyal, kültürel ve dini bir olgudan ibaret olmasının farkındalığı ile kullanılmıştır.
Genel olarak bekâret muayenesi, evlenmemiş kadın ve kızlara zor veya tehdit kullanarak onların ‘namus ve sosyal değerlerini değerlendirmek’ için yapılır (2). Çok sayıda ülkede, bu muayene aynı zamanda tecavüzün tıbbi değerlendirmesinin bir parçası olarak kabul edildi (3). Bekâret testi uygulamalarının, dünyanın çeşitli bölgelerinde yapıldığı bildirilmiştir. En çok ise; Asya ve Orta Doğu’da, Kuzey ve Güney Afrika ülkelerinde, ve yakın zamanda ise Avrupa ve Kuzey Amerika’da bazı göçmen grupları arasında bu uygulamanın yapıldığı; ve toplumları, toplulukları ve ülkeleri bunun yapılması gerektiği yönünde kararlar almaya zorladığı görülmektedir (3-20) . Cinsel şiddeti ortadan kaldırmaya yönelik artan ilgi, bazı ortamlarda rutin bakirelik testi uygulamasına ilişkin farkındalığı da arttırmıştır (21).
Bekâret testi, kadınlara ve kızlara yönelik bazı yerleşmiş ayrımcılık sistemlerine dayanır (cinsiyet ayrımcılığı). Kadın ahlakının ve cinselliğinin klişeleşmiş görüşleri de dahil olmak üzere, kadınların eşitsizliğini devam ettiren sosyo-kültürel normları daha da güçlendirir ve kadınlar ve kızların üzerinde bir çeşit hakimiyet kurar. Bekâret testi, cinsiyete dayalı ayrımcılığa karşı korunma hakkı, kişinin yaşam, özgürlük ve güvenliğe dair hakları (fiziksel bütünlük dahil), ulaşılabilir en yüksek sağlık standardı hakkı; ve çocuk hakları (18 yaşın altındaki bir kıza uygulandığında) gibi artık sağlamlaşmış olan insan haklarını ihlal eder (22).
Bekâret muayenesi oldukça acı verici, küçük düşürücü ve travmatik bir deneyim olabilir. Aynı zamanda çeşitli fiziksel, zihinsel ve cinsel üreme sağlığı sorunlarına da sebep olabilir (1,2,3,8,16). Bazı olağanüstü durumlarda, kadınlar ve kızlar intihara kalkışabilir, ve hatta ‘namus uğruna’ öldürülebilir. Bireyin sosyal refahı üzerindeki etkileri de yıkıcı olabilir- bu kadınlar ve kızlar dışlanabilir, damgalanabilir ve istihdam ve eğitim olanaklarından mahrum bırakılabilir (24, 25). Bekâret testinden sonra tazminat almak için uğraşanlar ise, sıklıkla tekrar ‘damga yeme’ ve intikam vakalarıyla karşı karşıya kalmaktadırlar. Uygulamanın bir ‘cinsel saldırı muayenesi’ bağlamında yapılması bile, kişide yeniden bir mağduriyete ve travmaya yol açabilir (2,22).
1964 Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi’ne göre, halkın sağlığını korumak doktorun görevidir (26). Bekâret muayenesi yapan sağlık çalışanları, aslında en temel etik ilkeyi ihlal etmektedir: ‘ilk önce, zarar verme’.
Bazı sağlık profesyonelleri, sağlık ve insan hakları kuruluşları; bekâret testlerini ‘bilimsel olmadıklarını’ ve ‘zararlı’ olduklarını söyleyerek açıkça kınamışlardır (2, 3, 8, 27-30, 88). Buna ek olarak, bazı yerel ve ulusal hükümetler bekâret testlerini yasaklamış ve bunu uygulayanları cezalandırıcı yasalar çıkarmıştır (31, 32). Uygulamayla ilgili bazı ilerlemelere rağmen, testin hala dünya çapında sağlık profesyonelleri tarafından kullanımı sürüyor. Testin kadın ve kızların sağlığına zararlı etkileri hakkında farkındalığı arttırmak ve kullanımını ortadan kaldırmak için acilen ve çok daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Bu ifade, bizleri bekâret testlerinin bilim dışı, tıbbi olarak gereksiz ve güvenilmez bir uygulama olduğu sonucuna ulaştırmakla beraber; kısa ve uzun vadede olumsuz sağlık sonuçları ile ilişkilendirilir.
Açıklama, her türlü bekâret muayenesi uygulamasının ortadan kaldırılması çabalarının desteklenmesi; dolayısıyla da dünyadaki tüm kadın ve kızların insan haklarının korunmasına yönelik bir taahhütte bulunulduğunu ifade eder. Açıklama hükümetlere, sağlık uzmanları ve derneklerine; uluslararası, bölgesel ve ulusal sağlık kuruluşlarına ve kaçak toplumlara; özellikle de bekâret testlerinin yaygın olarak uygulandığı ülkelerde, onlara bekâret testi uygulamalarını yasaklama inisiyatifini almaları ve sağlık uzmanları, kamu görevlileri ve topluluk üyeleri için milli kılavuzlar oluşturmak için girişimlerde bulunmaları için çağrı yapmaktadır. Açıklama, bekâret testinin tıbbi bir uygulama olmaktan çıkması için aşağıdaki spesifik stratejilere dikkat çekmektedir:
Dünya Sağlık Örgütü ve ona destek veren kurumlar; bekâret testlerinin ortadan kaldırılmasında tüm kadın ve kızları, toplulukları, kuruluşları ve milli hükümetleri destekleme konusundaki taahhütlerini teyit etmektedir.
Söz konusu "Bekaret Muayenesi" ile ilgili çevirisini okuduğunuz Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanmış "Eliminating Virginity Testing: An Interagency Statement" başlıklı orijinal metne aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
You can find the WHO's original statement about "Eliminating Virginity Testing" below.
https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/275451/WHO-RHR-18.15-eng.pdf?ua=1