Her ay yumurtalıklarınızda, doğumdan beri orada sessiz bekleyen, 5-6 tane yumurta olgunlaşmaya başlar ve bunlardan bir tanesi seçilerek, tam olgunluğa kadar gider ve yumurtalıktan salınır. Buna yumurtlama diyoruz. Genelde her ay sırasıyla bir yumurtalığınızdan yumurtlama olur. Çok nadiren de 2 adet yumurtlama olur. Bunların ikisi de spermler tarafından döllenirse, çift yumurta ikizleri oluşur.
Yumurtlama sonrası karın boşluğuna salınan yumurta, tüplerin saçaklı kısımları tarafından, süpürülerek alınır ve rahme doğru ilerletilir. Burası, spermle buluşmanın gerçekleşeceği yani döllenmenin olacağı yerdir.
Yumurtlama zamanı, adet döngüsünde gebe kalabileceğiniz zamandır. Dolayısıyla, eğer gebelik planlıyorsanız, yumurtlama döneminde ilişkiye girmeli; gebelik istemiyor, korunma istiyorsanız da bu dönemde ilişkiden sakınmanız gerekir. Yumurtlama zamanınızı hesaplamak, size her iki anlamda da yardımcı olacaktır.
Sağlıklı bir çiftte, zamanlanmış yani yumurtalama günü hesaplanarak ilişkiye girilmiş olması durumunda bile bir ayda gebe kalıp, sağlıklı bir bebek doğurabilme ihtimali ortalama % 15 dir. 12 ay sonrasında ise 100 çiftten ortalama 85 i gebe kalır. Gebe kalamayan % 15 için ileri tetkiklere başlanır.
Yumurtlama zamanı özellikle düzenli adet gören bir kadında kolaylıkla hesaplanabilir. Ama düzensiz adet gören kadınlarda zor olabilir ve hem gebe kalma hem de korunma adına güvenilir bir yöntem olmaktan çıkar. Vücuttaki bazı değişiklikler, bazı kadınların yumurtlama zamanını anlamasını sağlayabilir. Bunlar; genital akıntının değişip, yapışkan, kaygan, şeffaf, sümüksü (çiğ yumurta akı gibi) bir hal alması, kasık ağrısı, vücut sıcaklığınızın yükselmesi vb. dir. Bu hislerle, yumurtlama zamanı olduğunu tahmin edebilirler. Bazen de hiç anlaşılmayabilir. Bu durumda, takvim ve testlerden yararlanılabilir.
Düzenli adet görüyorsanız, hesapladığınız bir sonraki adetiniz başlangıç gününden 14 gün geri saymanız gerekir. Örneğin; 28 günde bir adet gören bir kadında; 14. gün olası yumurtlama günüyken; 32 günde bir adet gören bir kadında, 18. gün olası yumurtlama günüdür. Diyelim ki bir sonraki adetinizi 26 Mart da bekliyorsunuz. 14 gün geriye saydığınızda, 12 Mart olası yumurtlama gününüzdür.
Kadın genital sisteminde, sperm hücresi ortalama 72 saat canlı kalabileceği için, hesapladığınız yumurtlama gününün 3 gün öncesi; yumurtanın ömrü de 24 saat olduğu için bu günün 1 gün sonrası arasındaki dönem, gebe kalabilme ihtimalinizin en yüksek olduğu dönemdir. Diyelim ki, olası yumurtlama gününüz. 12 Mart; 9 Mart ve 13 Mart arasındak 4 günlük dönem, ilişkiye girmeniz durumunda gebe kalma olasılığınız olan zaman aralığıdır. Aynı hesabı, korunma için de kullanabilirsiniz ama takvim yönteminin, tam güvenilir bir yöntem olmadığını unutmamalısınız.
Yumurtlama günü hesabı için yumurtlama günü hesaplayıcısı kullanabileceğiniz gibi özellikle akıllı telefonlardaki çok sayıda, özel günler uygulamalarından yararlanabilirsiniz.
Yumurtlama günü hesabında bazı testlerden de yararlanılabilir. Bunlardan biri, vücut sıcaklığının ölçülerek kaydedilmesidir. Her sabah bir termometre ile koltuk altınızdan ölçtüğünüz vücut sıcaklığınızı kaydederseniz, adetin orta döneminden sonra ortalama 1 santigrat derece daha yüksek seyrettiğini göreceksiniz. Bunun nedeni yumurtlamayla, progesteron hormonunun salgılanması ve bu hormonun, vücut sıcaklığını arttırmasıdır. Arttığı gün, yumurtlamanın olmuş olduğunu göstereceği için, birkaç ay takip sonrası, kendi yumurtlama gününüzü tahmin edebilir ve bu artışın birkaç gün öncesini yumurtlama günü olarak hesaplayıp, ilişkiye girebilirsiniz.
Diğer bir yöntem de eczanelerde satılan, LH testleridir. Bu hormon, yumurtlama olmadan ortalama 36 saat önce kanda çok yüksek değerlere çıkar ve yumurtanın son olgunlaşmasını sağlar. İdrarda da arttığı için, sabah idrarınızda bu hormonu araştıran, evde yapabileceğiniz testle, yumurtlamanızın birkaç gün içinde olabileceğini anlayabilir ve ilişkiye girebilirsiniz.
Bir diğer yöntem de çocuk sahibi olmaya yönelik tedavilerde; vajinal ultrasonla, doktorunuz tarafından, yumurtlama takibinizinyapılarak ya kendiliğinden ilişki zamanının size söylenmesi ya da aşılama ve ya yumurta toplama işleminin zamanlanmasıdır.