Çatlaklara dikkat edilerek, temizlenmesi dışında, doğum sonrası meme bakımı lohusalık döneminde ciddi bir işlem gerektirmez. Önemli olan meme başlarının emzirmeden önce ve sonra, kurumuş sütün tahriş etmemesi için, su ve sabunla yıkanmasıdır. Eğer bir meme başı çatlağı oluşmuşsa doktorunuzun önerdiği ilaçlar veya koruyucu amaçlı meme bakım kremleri kullanılabilir.
Bazı doktorlar, doğuma yakın, meme başı bakımı ya da masajı tavsiye edebilir. Benim düşüncem ise doğum öncesi bunun gereksiz olduğu yönündedir. Çünkü dikkatsiz yapılan bir masaj, rahim kasılmalarına sebep olarak, erken doğumu başlatabilir.
Özellikle ilk defa anne olan kadınlarda, emzirmedeki tecrübesizlik nedeniyle süt kanallarında tıkanıklık sonucu memelerde süt birikimiyle karşılaşabiliriz. Bu yetersiz ve sağlıklı olmayan emzirme sebebiyle, süt yeterli boşaltılamayacağı için, memede dolgunluk hissi oluşturacaktır. Sonrasında, bu dolgunluğu, hassasiyet, dokunamama ve ağrı takip edecek ve ateş eşlik edecektir.
Böyle bir durumda, sıcak bir havlu yardımıyla, göğüs duvarından meme başına doğru masaj yapılırken, memeler pompayla boşaltılmaya çalışılıp, sağılmalıdır. Yine başarılı olunamadıysa doktora başvurulmalıdır. Çünkü bu boşaltılamayan süt, bakteri toplanmasına sebep olarak, memede enfeksiyona (mastit) yol açabilir.
MEME ENFEKSİYONU (MASTİT)
Mastit genelde tek taraflıdır. Ağrılı meme, titreme ve ateşle seyreder. %10 gibi bir vakada ise, cerrahi olarak boşaltılmayı gerektiren meme absesine kadar ilerleyebilir.
Doktorunuz mastit tanısı koyarsa, uygun antibiyotik tedavinizi başlayacak ve emzirmeye devam etmenizi isteyecektir. Mastite neden olan mikroorganizmalar genellikle, bebeğin burun ve boğazında yerleşmiş olanlardır. Bu mikroplar, meme başındaki sıyrık ve çatlaklardan içeri girerek, süt kanallarında enfeksiyona sebep olur. Burada çok merak edilen bir diğer konu da, mastit geliştiyse, iltihaplı memeden bebeğin emzirilip, emzirilemeyeceğidir. Bilinmesi gereken, bu enfeksiyonun zaten bebeğin burun veya boğazından süt kanallarına geçmiş olduğu bu nedenle emzirilmeye devam edilmesi gerektiğidir. Çünkü emzirmemek, ya da memelerin boşaltılmaması, süt kanallarındaki tıkanıklığın artırarak, daha çok süt birikimine sebep olacak ve enfeksiyonun tedavisi zorlaşacaktır. Bebek iltihaplı memeden etkilenmeyeceği gibi almış olduğunuz antibiyotik onun da yararına olacaktır. Bazen da bebek kendisi, iltihaplı memeden emmek istemeyebilir. Bunun sebebi sütün tadındaki değişiklik değil, memenin dolgun ve ödemli olmasıdır. Böyle bir durumda, özellikle de bu meme çok hassassa, iyileşene kadar, nazikçe pompalanarak boşaltılmalıdır. İki taraf da emzirilebiliyorsa, öncelikle etkilenmemiş memeden başlamak, bebeğin diğer memeyi de almasını kolaylaştıracaktır.
Emzirme problemlerinden sık yaşanan biri de çökük meme başlarıdır. Bu meme başları, bir enjektörün arkasıyla düzeltilebileceği gibi, pompayla da çıkarılabilir.
Emziren anneleri en çok korkutan şeylerden biri de meme başı çatlaklarıdır. Bu çatlaklar, emzirmenin ağrılı olmasına sebep olur ve bu ağrı sebebiyle bebek emzirilemeyeceği için, süt yapımı da azalacaktır. Bu nedenle özellikle oluşmuş çatlakların kötüleşmesini önlemek amacıyla, doktorunuzun önerdiği tedavi edici ilaçları kullanmalısınız. Eğer bu yapılamıyorsa, iyileşme sağlanana kadar, çatlakların olduğu memeden bebek emzirilmemeli, süt bir pompa yardımıyla, nazikçe boşaltılarak, bebeğe verilmelidir.
Meme başı çatlaklarının oluşmasındaki en önemli sebep, yanlış emzirme tekniğidir. Özellikle ilk defa anne olanlarda, hastanede uygun emzirme eğitimi verilemediyse, bu durumla sık karşılaşılabilir. Doktorunuza başvurduğunuzda, emzirme tekniğinizi bir defa daha gözden geçirmelisiniz.